BORGES, BORGES,BORGES

Kitap: Alef (El Aleph, 1949)
Yazar: J.L.BORGES (1899 Buenos Aires,Arjantin - 1986 Cenevre, İsviçre)

Yayınevi: İletişim, 2010, 10. Baskı
Çevirenler: Tomris Uyar, Fatih Özgüven, Fatma Akerson, Peral Bayaz Charum



Borges hakkında topu topu iki- üç yazı okumuştum ama iyice merak ettiren metinlerdi bunlar. Gariptir ki karışık hislerle erteledim okumayı. Bir de yakındaki kitapçılarda bulamıyordum. İyice oluruna bırakmıştım. Geçen ay günü geldi, gidildi,alındı. Ama hemen başlamadım tabii o garip his sebebiyle. Bir müddet kitaplıkta serazad durdu öyle.


Okumaya başladım. Yavaş yavaş ilerledim.Bitirdim.

Ve …nasıl anlatabilirim!

Arka kapakta da yazdığı gibi sanki yüzlerce sayfa okumuşuz, evrenler içinde evrenler gezmişiz hissini veren öykülerden oluşuyor Alef.

Garcia Marquez’in Yüzyıllık Yalnızlık’ındaki doğaüstüyü doğallaştıran o çarpıcı ve akıcı tarzı hatırlatan bir üslubu gördüm Alef’de genel olarak.


Düşle gerçek, doğu ile batı, kuzey ile güney, göl ile okyanus,İslamiyet ile Hristiyanlık, geçmiş çağlar ile bugün, eski moda ile yeni moda, felsefe ile mizah, kütüphaneler ile sokaklar, tabiat ile teknoloji, taşra ile gökdelenler arasında gidip gelmiş, yıldızlar katına çıkıp mitoloji prensesleriyle bakışmış , insanları gözetlemişim gibi hissettim Alef’i okurken.


Ve bir itiraf : Öykülerde geçen gerçek (hangileri gerçek değildir bilemem ya) yer, kitap,yazar isimlerinin yarıdan fazlasını duymuşluğum yoktur. Borges’in Batı-Latin-Yunan klasikleri kadar Doğu-İslam eserlerini de “biliyor” olduğunu yine evvelden okuduğum makalelerden biliyordum. Ve öykülerin içinde bunlar öyle erimiş, billurlaşmış ki hayran kaldım.

(Misal; öykülerden biri Averroes yani İbn-i Rüşd ile ilgili. Hani “bir Doğulu olarak ben” yazmalıydım böyle bir hikayeyi, ama nerde bizde İbn-i Rüşd’ü tanıtacak eğitimciler,okuyup anlayacak istek ve tavır? )

Kaçmak isteyebileceğim ( dönmesem de olur ) bir dünya buldum Borges’de. Borges’in Dünyası. Diğer kitaplar için bütçe çalışmalarına hemen başlamalıyım.

Sonuç olarak bana sorarsanız,hâlâ varsa, BORGES okumayan kalmasın lütfen! :)



NOT: O makalelerden birini buldum:

“Borges ve Borges’in sanatı üzerine kuracağımız her türlü yaklaşımın, bakışın, bir süre sonra hayal ile gerçeğin,
 kurgu ile yaşananın sürekli birbiri ile yer değiştirdiği bir labirente dönüşmesi kaçınılmazdır. Borges ve Borges’in yazınsal stratejisi budur çünkü.

“ Bunları ben mi yoksa o, Borges mi yazıyor, bilemiyorum.” Diyecek kadar kurnaz ve oyunbaz biriyle karşı karşıyayız…Kısacası bir okur olarak Borges’e karşı hep tetikte durmak zorundayız.

…….Borges anlatılarındaki olayların anlık sapışları,sürprizler, geri dönüşler, belirsizlikler, ters yüz etmeler, bulanıklaştırmalar; kısacası kullandığı tüm teknikler bize “kurgunun kurgusunun kurgusu” dugusunu iletmektedir….(V.B.BAYRIL, seneyi yazmamışım kupüre, amaFicciones’in İletişimden ilk baskısı üzerine yazmış bu makaleyi)