Karşılaşmalar: Yabancılaşma - Moral Cesaret- Direniş

Rollo May'in Yaratma Cesareti'ni okuyorum.

May, cesareti sınıflandırırken moral cesaretten bahsediyor. (Bilenler bilir, moral kelimesi İngilizce'de ahlâk demektir aslında.)

Bu cesaret türüne, Soljenitsin'in, Rus esir kamplarındaki insanlara yapılan zulmü, tek başına, Sovyet bürokrasisine karşı protesto edişini örnek veriyor. Ölümle tehdit edilmesine, sürgüne rağmen vazgeçmiyor Soljenitsin.

"Moral cesaretin kaynağını, kişinin kendi duyarlığını yoldaşı diğer insanların acısıyla özdeşleştirmesinde bulması, büyük anlam taşımanın yanı sıra, kuraldır da.(…)Kendi benliğini başkalarının acısını görmeye yöneltebilmektir.(…) Kendimizi kötünün yaşantısına sokabilseydik, kötü için bir şeyler yapmaya zorlanacaktık." ¹

Buraları okurken Alatlı'nın  V.L. Muerte'sini hatırladım.

Alatlı, Rodoplu'nun ağzından, Türk aydınlarının içinde bulunduğu "yabancılaşmayı" da böyle açıklıyordu Gırgır dergisindeki bir karikatürden yola çıkarak. Yabancılaşma, yani haksızlığa, acıya, zulme yabancılaşma; onu çekenle bir olamama, seni insan yapan bu değere yabancılaşma. Zulme² uğrayanı hissedememek ve zulme karşı çıkamamak, karşısında kalakalmak, hissizleşmek, yahut bir karikatür çizmeyle³ görevini yaptığını sanmak…

Buraya kadar yorumsuz yazdım. Sadece zulüm kelimesini ben tercih ettim…

Bu noktada her başkaldırıyı değerli görüyorum ben: Darbeye, zorbalığa, adaletsizliğe hayır diyerek bağırabilmenin ahlâki cesaretine hayranım. Çözüm için bunun peşinden gidebilmeye, gidenlere. Ama bir yerde bir şey eksik sanki.

*****

1. R. May, Yaratma Cesareti, s.44-45

2. zulüm: Güçlü bir kimsenin, yasaya veya vicdana aykırı olarak başkasını uğrattığı kötü durum, kaygı, eziyet,cefa. Böyle demiş TDK "zulm" için. Bu madde de sanki bir yabancılaşma unsuru…

3. A. Alatlı, Viva La Muerte, s.13-14 vd.