Kurşun Kalem, iki ayda bir
çıkan şiir ağırlıklı bir edebiyat dergisi. Menşei İzmir Karşıyaka. Dergiye göz
atma fikri, genel yayın yönetmeninin internetteki bir röportajını okumamla
gelişmişti.
Bu yılın son sayısının dosya
konusu ise "telif".
Yazdıkları, Timaş gibi bir
yayınevi tarafından gupsedilmiş bir
yazıcı olarak benim de kuyruk acımın olmuş olması, konuyu daha dikkate almama
sebep olmadı dersem yalan söylemiş olurum.
Korsan yayına karşı dikkatim
ise, kitap ve sanat eseri üretenlerle tanıştıkça, üzerlerindeki emeği gördükçe
gelişti.
Lafı uzatma Narda, dergiye
gel J
(E)Mine Ömer'in sunusunda, acı ama gerçek cümleler hemen dikkatimi
çekti…
Şiirleri, Grup Kızılırmak, Ahmet Kaya, Ferhat Tunç,
MFÖ,Beyhan Çiçek gibi müzisyen ve gruplarca, izinsiz bestelenen
şairler(dosya yazarları); şairlerin hak aramalarına karşılık küfür ve
tehditlerle cevap vermeler; TRT'ye -yine
izinsiz- şiirleri besteleyip veren şahıslar, ama TRT'nin kimmiş bu söz yazarı
diye sorma lütfunu göstermediği, şairin başvurusuna ise bizi ilgilendirmez diye
cevap veren bir TRT…Belediye vb. kültürel etkinliklere çağrılıp 2. sınıf
vatandaş muamelesi gören, konaklama,bilet ihtiyaçları bile karşılanmak
istenmeyen edebiyat emekçileri… Yayınevlerinin "türlü çeşitliliği"
Hak aranmaması için her türlü "bürokrasinin" mevcudiyeti…Üüü,
okudukça bunaldım, tepem attı!
Edebiyata değer veriyorsanız,
emeğe değer veriyorsanız, yazdıklarınızın intihalinden vb.den çekiniyorsanız
mutlaka okuyun. Konuyla ilgili faydalı hukuki yazılar da var.
Dergide Gültekin Emre, Ayşe Kilimci, Bülent Güldal gibi yılların ehil kalemlerinin konu hakkındaki tecrübe ve görüşleri var. Diğer dosya konusu ise "Günümüz Yunan Şiiri". Bunlardan Sotiris Pastakas'ın şiiri, çevirinin şaşı gözlerine rağmen bende bir tat bıraktı.
Gültekin Emre'nin
yazısından:
Denince bir şey değişecek mi,
bilmiyorum ama denmeli, ortaya dökmeli hırsızlıkları, haksızlıkları.
Biz de onu yapıyoruz bu
dosyada!
…
Şiirler, o zaman da şairine
sormadan bestElenir, beş kuruş ödenmezdi. Müzisyenlerle mahkemelik ne çok şair
bilirim. (…) Telif yasası çıkınca bu piyasa biraz geri adım attı. Attı da ne
oldu? Şairler çok mu para kazandılar şiirlerinden? Hayır.
(…)Şiir ya da öykü
antolojileri, yıllıklarına konulacak öykü ve şiirler için yazarından izin almak
gerekiyor.
Bizsiz Gibi (1983) kitabımın
ilk şiiri Çağrı'yı, Grup Kızılırmak bana
sormadan bestelediği gibi, şiirde geçen "deme sakın" dizesini de
şiirin başlığı yapmış. Kasetin A yüzünün ilk parçası olmuş Deme Sakın…Bir
arkadaşımın rastlantıyla eline geçmeseydi kaset, benim haberim bile
olmayacaktı. Bu grubun peşine takıldım ama ulaşamadım. Çünkü grup dağılmış.
Kimi bulup da hesap soracaktım, mahkemeye verecektim?
Yine rastlantıyla haberim
oldu Mazhar Fuat Özkan'ın Dönmem Yolumdan kasetinden. Bu kasetin B yüzünde yer
alan Aşlkarın Ortasında, Cemal Süreya, Nurettin Özden, Adnan Yücel, Gültekin
Emre dizelerinden oluşturulmuş. Dört şairin şiirlerini istedikleri gibi
yağmalamışlar ve ortaya bambaşka bir şiir çıkmış… Avukatım bir türlüMFÖ'nün
adresine ulaşamadı. Oysa grup, televizyonlarda, grup elemanları dizilerde
oynuyor, konserler veriyor. Ama adresleri yok. Bir kuruş telif alamadım bu
kasetten. Oysa grubun bu kasetinde telih hakkı üzerine bestelenmiş bir şarkı var.
O şarkının sözlerinin bir kısmı şöyle : " Aramızda bir ozan, bir müzisyen,
bir yazar/ Nasıl geçinir, nasıl yaşar/ Bilen yok, kimse yok/ Telif hakkı
ödenmeden/ Basılırsa kitaplar/ Çalınırsa şarkılar/ Bunu gerçekten dünyaya
anlatırsak/ Sade dünya değil bütün yıldızlar şaşar"
Böylesine duyarlı bir konuyu
dile getiren bu ünlü grup, şairine sormadan aldığı dizeleri karman çorman edip
bir şarkı yapıyor ve telif ödemiyor. Ondan sonra da telif hakkı ödemiyor! Ne
demeli bu duruma bilemiyorum. Belki bestelenmiş başka şiirlerim de vardır. (…)
***
BÜLENT GÜLDAL'IN
YAZISINDAN:
…Kelimelerle sarmaş dolaş
geceler boyu ayrıntıdan bütüne, bütünden ayrıntıya bu vitrin oluşurken
yüreğimin alevlere bölündüğünü kim bilecek?...
Ferhat Tunç'a telif konusunu
açtım. Benim hakkımı Mesam'a havale ettiğini söyledi. Mesam'dan soruşturdum,
böyle bir olayın olmadığı bilgisini verdiler. Sonunda bana 400 lira gönderdi
sayın Tunç ve şunu da ekledi: Benimle uğraşamazsın hoca! (…)
Yukarıda değindiğim olayı
unutmaya çalışırken C. Derelioğlu isminde bir bestekârın Aykırı Beraberlikler
isimli şiirimi "Sen Şimdi Düşlerde Aşkı Arar Gibisin" adıyla
besteleyip TRT'nin hüzzam makamı repertuarına verdiğini internetten öğrendim.
Bestekârın adresine ulaşıp bir mektup yazdım ve teliften söz ettim. Adam oralı
bile olmadı. Besam'a ulaştım, kurum bir avukat atadı. Adam avukata é Onu
ölümsüz yaptım, bundan iyi telif mi olur?" demiş(!) Sonra avukat benim
yazdığım mektubu dile getirdi; neden yazmışım. Hâlâ da anlamış değilim bu
soruyu. Yazdığım mektupta dostça hitap ederek meramımı anlattım. İşte bu dostça seslenişim davayı uzatmaya
başladı. Avukatın dediğine göre,
hakim bilirkişi istemiş ve bilirkişi masraflarını da ben üstlenecekmişim.
Vekâlet, dava, bilirkişi masrafları derken içimden bir alev nehri fışkırdı;
"lanet olsun, vazgeçiyorum davadan" dedim avukata.ne için bilir kişi
istendi bunu da anlamış değilim hâlâ. Bestekârın yaptığı hırsızlık bir tarafa
da TRT hiç mi sormadı Bülent Güldal kim diye?(…)
TYS, Edebiyatçılar Derneği,
Besam, Mesam üyesiyim.(…)böylesi haksız durumlarda arkamda üyesi olduğum kapı gibi bir derneğin olmasını
isterdim. (…) Başkanlıkseçimlerinde sayfalar dolusu dosya gönderen TYS'den bir
"ses" bekledim ama çıkmadı. TYS ilgilisinin de " Bu bizim
görevimiz değil" dediğini duyar gibiyim.(…)
AHMET GÜNBAŞ'IN
YAZISINDAN:
Bizde dergicilikle telif
hakkını yan yana getiren en önemli kurum, kuşkusuz yıllarca kültür yaşammımızın
merkezinde yer alan Varlık'tır. Kim ne derse desin, Y.N.Nayır'ın bu konudaki
özen ve kararlılığını üstü kapalı geçiştiremeyiz. (…)
o dergi bu dergi mi?
YanıtlaSilhayır. Mesaj atayım sana.
SilGüzel bir dergiymiş gerçekten, üstelik fiyatı da üstelik fiyatı da uygun, 15 TL'ye satılan edebiyat dergileri görüyorum...
YanıtlaSilÖyle, içeriğine göre kimi 1o liralık detgilerden daha dolu bu sayısı. Dergi dünyası da bir alem aslında, her derginin kendi dünyası var :p
Sil